Susan van Hees promoveerde op ouder worden in eigen buurt

Hoe pakt een sociaal beleid gericht op het bevorderen van ouder worden in de eigen buurt (ageing-in-place) in de praktijk uit? Dat is de kernvraag in het onderzoek waarop Susan van Hees op 19 december 2017 aan de Universiteit Maastricht promoveerde. Titel van het proefschrift: ‘The making of ageing-in-place. Perspectives on a Dutch social policy towards lifecycle-robust neighbourhoods’.

Voorafgaand aan haar promotie vond een drukbezocht symposium plaats over het thema ‘ouder worden in de buurt’. Onderzoekers, praktijkprofessionals en ouderen zelf deelden hun ervaringen met dit thema.

Susan van Hees was verbonden aan de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg en als promovendus werkzaam bij onderzoeksschool CAPHRI. In haar onderzoek volgde zij een sociaal beleid gericht op het bevorderen van ageing-in-place in de praktijk: het transitietraject Voor Elkaar in Parkstad (VEiP). Het doel van deze transitie was om middels levensloopbestendige buurten ouderen te stimuleren en in staat te stellen zolang en prettig mogelijk zelfstandig te blijven wonen.

Susan van Hees onderzocht in een kwalitatief onderzoek van 2012 tot 2016 met verschillende etnografische methoden verschillende perspectieven op dit ageing-in-place beleid. Zo interviewde zij betrokkenen individueel en in focusgroepen. Verder observeerde ze diverse bijeenkomsten, zoals vergaderingen van project-, werk- en stuurgroepen. Ook liep ze mee met professionals tijdens huisbezoeken aan ouderen en woonde ze bijeenkomsten bij waar ouderen samenkomen, zoals een kienmiddag.

Wat duidelijk opviel, is dat ouderen in vergelijking met beleidsmakers en professionals een heel ander beeld hebben van hoe de buurt er uit moet zien en wat er nodig is. Om dat verschil beter in beeld te krijgen, gebruikte Susan van Hees de photovoice methode: ouderen én professionals maakten foto’s van datgene wat in hun ogen hun buurt al dan niet een fijne plek maakt om ouder te worden en gingen daarover met elkaar in gesprek.

Susan van Hees komt tot de conclusie dat de veranderingen spanningen opleveren tussen beleidsidealen enerzijds en praktijkervaringen van professionals en ouderen anderzijds. Maar ook tussen professionals en ouderen is soms sprake van spanningen. Verder stelt zij dat het begrip burgerschap van ouderen een nieuwe betekenis heeft gekregen.

“Om mee te kunnen blijven tellen als burger moet je actief en zichtbaar voor anderen meedoen. Het beleid gaat uit van een maakbaarheidsgedachte, maar doet daarmee tekort aan de persoonlijke ervaringen en herinneringen”,

zegt Susan van Hees. Om beleid goed vorm te kunnen geven, is het belangrijk om echt de dialoog met ouderen aan te gaan, stelt zij. En voor ouderen is het goed om te beseffen dat zij zelf een belangrijke rol spelen. Je moet van je laten horen om gehoord te kunnen worden, luidt het advies. En om de kloof tussen beleid en praktijk te kunnen dichten, is het noodzakelijk dat ervaringen van professionals (beter) worden gehoord.

Hier vindt u het proefschrift en de samenvatting.