Gezondheid voormalige Mijnstreek op agenda bij bezoek van koningspaar

MariabijkoningWat verklaart de gezondheidsachterstand van de inwoners van de voormalige Mijnstreek? Dat was een van de onderwerpen die aan bod kwamen tijdens het bezoek van het koningspaar op 8 oktober aan Kerkrade, Heerlen en Sittard-Geleen in het kader van het Jaar van de Mijnen. Maria Jansen, hoogleraar Populatiegericht gezondheidsbeleid, was een van de deelnemers aan de rondetafeldiscussie met het koningspaar in Kerkrade.

Hier bezochten koning Willem-Alexander en koningin Máxima de monumentale schacht Nulland. Zij spraken met oud-mijnwerkers en hun echtgenotes. Aansluitend volgde een rondetafeldiscussie over de economie, de sociale problematiek en de gezondheidsachterstand van de voormalige Mijnstreek.

“Het was een informeel, boeiend en bijzonder gesprek. Alle aspecten kwamen aan bod”, vertelt Maria Jansen.

Zij is behalve hoogleraar aan de UM (Caphri) ook programmaleider van de Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg. Andere deelnemers aan de discussie waren voormalig Tweede Kamerlid Jan de Wit, filosoof Frans Geraedts, Hans Kasper van onderzoeksinstituut E,til, Maurice Stevens van de gemeente Kerkrade en Mark Jetten, directeur van de stichting Jaar van de Mijnen.

“We hebben gesproken over wat kenmerkend is voor de mijnwerkers en de daarop volgende generaties. Wat de eerste generatie typeert, is de geknakte trots. De afbouw van de mijnen is heel snel gegaan, tienduizenden mensen raakten hun werk en daarmee hun arbeidsvreugde kwijt. Kenmerkend voor de tweede generatie is dat hoogopgeleiden massaal naar elders vertrokken. De huidige derde generatie lijkt langzaamaan weer met belangstelling en trots op het mijnverleden terug te kunnen kijken.”

Als hoogleraar Populatiegericht gezondheidsbeleid ging Maria Jansen in op de vraag wat de mogelijke effecten van deze ontwikkelingen zijn op de gezondheid van mensen. Zij constateerde dat in de eerste generatie sprake was van een collectieve sociale ontwrichting.

“Deze mensen raakten hun werk kwijt en bijna alles wat met de mijnen te maken had, werd in korte tijd gesloopt. Dat deed iets met de mensen. Ze raakten hun veerkracht kwijt en omdat het zo massaal was, werd ook het vermogen om problemen het hoofd te kunnen bieden ondermijnd. Dat zijn nu net elementen waarmee we tegenwoordig gezondheid definiëren”, zegt Maria Jansen.

Zij benadrukte in het gesprek dat in de huidige, derde generatie sprake lijkt te zijn van een kentering, die mogelijk ook een gunstig effect heeft op de gezondheid van de inwoners van deze regio.

“Er zijn nieuwe ontwikkelingen, je ziet van alles gebeuren. Zelf heb ik de ‘Gezonde basisschool van de toekomst’ (zie elders deze nieuwsbrief) genoemd. Dat is echt een concreet voorbeeld van een project gericht op de vitaliteit van de bevolking.”